Interview voor HUMO (september 2020)

https://www.humo.be/nieuws/van-tijd-tot-tijd-kopen-we-een-dure-zweep-maar-een-broodplank-mept-ook-lekker-hoor~bbb7019a/

Klinisch psycholoog en seksuoloog Jantien Seeuws onderzocht in 2011 bdsm’end Vlaanderen voor haar masterproef. Sindsdien is ze een baken van kennis voor subs en doms met vragen en dilemma’s.

Fifty Shades of Grey heeft Vlaanderen laten kennismaken met de zweep, maar heeft die hype ook het taboe rond bdsm verminderd?

Jantien Seeuws: “Het boek en de film hebben niet-bdsm’ers wereldwijd geprikkeld, maar het schotelde iedereen wel een heel clichématig beeld voor: de succesvolle, rijke meester die de onderdanige, naïeve deerne geselt. Vóór de hype associeerden mensen die wereld met groezelige Jambers-documentaires en perverse toestanden in de rand van de maatschappij. Maar ook die opvatting is stereotiep en doet het rijke scala aan bdsm-activiteiten tekort.”

Er zijn verschillende redenen om voldoening te halen uit bdsm?

Seeuws: “Sommigen beleven bdsm vooral lichamelijk en raken in extase van een pijnspel of sadomasochisme. Anderen houden dan weer van het psychologische spel, waarbij vernedering, opdrachten en de machtsverschillen centraal staan. Nog anderen houden helemaal niet van pijn of controle, maar raken opgewonden van een bepaalde fetisj, zoals luiers of voeten.”

Is het een geaardheid, eerder dan een keuze?

Seeuws: “Voor sommigen is het een occasionele kinky kers op de taart, voor anderen is het deel van hun identiteit, net zoals dat het geval is voor hetero-, bi- of homoseksuelen. Zoals een hetero houdt van een partner van het andere geslacht, houdt een onderdanige van een partner die dominant is en een sadist van een partner die masochistische gevoelens koestert. Je kunt iemand de technieken wel uitleggen, maar je kunt niemand leren om van bdsm te houden.”

“De eerste herinnering aan bdsm-gevoelens stamt meestal uit de kindertijd: fantasiespelen zoals politie en boef of een stripverhaal met als thema slavernij waren fascinerend. Die herinnering wordt tijdens de puberteit geseksualiseerd en wordt later met een gelijkgestemde partner beleefd in een veilig kader. Dat verklaart bijvoorbeeld dat iemand die vroeger werd uitgelachen op scoutskamp omdat hij in bed plaste als volwassene kickt op plasseks. Anderen worden dan weer pas op latere leeftijd getriggerd door een aangename ervaring met een partner.”

Klopt het dat bdsm’ers niet altijd terechtkunnen bij hulpverleners?

Seeuws: “Ik geef geregeld vormingen aan psychotherapeuten en artsen, daaruit blijkt dat ze vaak de nodige kennis en vaardigheden missen. Als een patiënt zegt: ‘Ik ben een sadist’, dan koppelen ze dat al te vaak aan geweldpleging en misbruik. Tijdens opleidingen in de gezondheidswetenschappen komt het weinig aan bod, en dan vooral vanuit psychiatrische hoek.”

“Ook de wettelijke omkadering loopt achter. Bdsm valt nog altijd onder slagen en verwondingen omdat je niet kunt instemmen met geweld op jezelf, met uitzondering van gevechtssporten. Dat zorgt ervoor dat mensen hun seksuele voorkeur verbergen, uit angst voor stigma, verwarring met geweld of om bijvoorbeeld hun werk of de voogdij over hun kinderen niet kwijt te raken.”

Vooroordelen zijn dus hardnekkig. Bdsm’ers zouden psychisch ziek zijn of hun spel spelen om een jeugd-trauma te overwinnen.

Seeuws: “Klopt niet. Uit een grootschalig onderzoek uit 2013 blijkt dat zij net minder angstig gehecht zijn, meer openstaan voor nieuwe ervaringen, meer vertrouwen hebben in hun relatie en minder gevoelig zijn voor afwijzingen dan niet-bdsm’ers. Ze ervaren meer zelfbewustzijn en persoonlijke groei. Ze staan meer stil bij wat belangrijk is voor hen: wat ze willen in bed, maar ook wie ze willen zijn in een relatie, op het werk en in het gezin.”

Wordt bdsm met de vrouw in de onderdanige rol niet erg beladen in #MeToo-tijden?

Seeuws: “Vooral vrouwen met een leidinggevende functie kunnen soms maar moeilijk aanvaarden dat ze in de slaapkamer onderdanig willen zijn. De drang om onderworpen te worden is alleszins niet tegenstrijdig met het feminisme. Het getuigt net van durf en zelfbewustzijn: ik bepaal zelf wat ik lekker vind.”

“Omgekeerd zijn er ook mannen die zich schuldig voelen omdat ze ernaar verlangen de moeder van hun kinderen seksueel te domineren. Ze zien haar doodgraag en kijken naar haar op, maar tegelijkertijd willen ze haar vernederen in bed: het madonna-whore complex.”

Wat is jouw raad voor mensen die geen blijf weten met hun bdsm-gevoelens?

“Wie na dertig jaar huwelijk de moed vindt om zijn of haar partner hun diepste geheim toe te vertrouwen, denkt vaak dat alles verloren is en ze er binnenkort alleen voor staan. Maar sommige koppels vinden wel degelijk een compromis en raken er samen uit.”

“Wees verantwoordelijk en lees je eerst goed in, volg workshops, praat met gelijkgestemden. Jonge mensen raad ik aan contact op te nemen met Kajira, een Gentse bdsm-studentenvereniging. En in elke provincie worden geregeld praatavonden georganiseerd op café. Door anderen te ontmoeten, is het makkelijker om schuldgevoelens of schaamte te laten varen. Het leven is te kort om een deel van wie je bent angstvallig te verbergen.”